Badania w ciąży są niezwykle istotne dla monitorowania stanu zdrowia przyszłej mamy oraz płodu. Niektóre z nich są obowiązkowe, zalecane standardowo, inne mogą wynikać z przebiegu ciąży, a także z oczekiwań pacjentki. Podstawa to testy z krwi oraz niektóre badania prenatalne, takie jak chociażby USG. Zakres i specyfika badań są uzależnione od etapu ciąży i będą przestawione przyszłej mamie na pierwszej wizycie konsultacyjnej. Należy ją odbyć po wykonaniu testu, zaobserwowaniu objawów, pomiędzy 6. a 8. tygodniem ciąży.

Pierwsze badania kobiety w ciąży

Należy przeprowadzić do 10. tygodnia. Lekarz zleca je z reguły podczas pierwszej wizyty, po wykonaniu ogólnego badania (ginekologiczne, piersi, pomiar wzrostu i masy ciała oraz ciśnienia tętniczego). Badania, które zleca się na tym etapie to:

• ogólne badanie moczu
• cytologia (jeśli nie była wykonana pół roku przed ciążą)
• morfologia z ustaleniem grupy krwi (jeśli pacjentka ma grupę Rh- dalsze badania w kierunku konfliktu serologicznego)
• poziom glukozy
• test VDRL (w kierunku kiły)
• nosicielstwo wirusa HIV i HCV
• test na toksoplazmozę i różyczkę
• oznaczenie poziomu TSH

Badaniem dodatkowym może być USG dopochwowe. Pacjentka uzyskuje też informacje o suplementacji oraz nieinwazyjnych badaniach prenatalnych, które przysługują obecnie wszystkim kobietom.

Badania prenatalne

Podstawowym badaniem jest USG, które wykonuje się co najmniej 3 razy w czasie ciąży. Jeśli istnieje podejrzenie wad genetycznych, schorzeń płodu pacjentka może zdecydować się na inwazyjne procedury, takie jak:

• amniopunkcja (zbadanie próbki wód płodowych pobranej się przez powłoki brzuszne pod kontrolą USG)
• biopsja kosmówki (zbadanie komórek łożyska)
• kordocenteza (pobranie krwi z żyły pępowinowej pod kontrolą USG)

Badania w ciąży do 14. tygodnia

Przed 14. tygodniem ciąży należy wykonać obowiązkowe USG (dopochwowe albo brzuszne). Badanie pozwala ocenić wiek i budowę płodu oraz ewentualne wady rozwojowe i możliwość wystąpienia wad genetycznych. Bardzo ważnym i nowym badaniem jest ankietowe badanie oceniające ryzyko i nasilenie objawów depresji.

Dodatkowym badaniem na tym etapie może być test złożony, czyli:

• wywiad lekarski
• dane z badania USG
• badanie stężenia hormonu beta-hCG i białka PAPP-A we krwi matki

Badania w ciąży – 15.-26. tydzień

Kolejne badania, które powinna wykonać przyszła mama to:

• morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu – między 15. a 20. tyg. ciąży
• obowiązkowe USG (szacuje masę ciała i w kierunku wad rozwojowych) – pomiędzy 18. a 22. tygodniem
• badanie ogólne moczu pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży
• badanie w kierunku cukrzycy – pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży

W tym okresie pacjentki z grupą RH- powinny wykonać badanie przeciwciał anty-Rh. Od 21. tygodnia monitoruje się także czynność serca płodu.

Badania pomiędzy 27. a 37. tygodniem

Podczas konsultacji położniczej lekarz zleci morfologię i badanie ogólne moczu. Jeśli istnieją przesłanki przeprowadza się dodatkowe badanie – na obecność przeciwciał anty-D. Powtarza się badanie USG (28.-30. tydzień ciąży).

Po 32. tygodniu pacjentka pojawia się na wizycie konsultacyjnej i ma wykonane badania położnicze, ocenia się wymiary miednicy i czynność serca płodu. Przeprowadza się kolejne ankietowe badanie oceniające ryzyko i nasilenie objawów depresji.

Badania laboratoryjne na tym etapie to:

• poziom antygenu HBs
• posiew wymazu z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących (35. a 37 tydz.)
• badanie przeciwciał anty-HIV
• morfologię krwi
• badanie ogólne moczu

Badania pomiędzy 38. a 39. tygodniem ciąży

Tuż przed rozwiązaniem lekarz zleca kontrolne badanie morfologiczne i ogólne badanie moczu. Ocenia też czynność serca płodu.